Hrvoje Šercar
Ples mrtvaca, 1985.
tuš na papiru
27x61 cm
MG-7419
U kulturi i umjetnosti zapadnog srednjovjekovlja, tzv. Ples mrtvaca (Dance macabre) je poznat kao alegorijski žanr kojim se izražavala sveprisutnost smrti. Umjetnički prizori ovog žanra najčešće su sadržavali predstavnike svih društvenih klasa, koji se u pratnji smrti - personificiranoj ljudskim kosturom - kreću u povorci prema svom grobu. Papa, kralj, kraljica, radnik i dijete su najzastupljenije figure na prizorima plesa mrtvaca. S vremenom se ovaj žanrovski prikaz proširivao drugim predstavnicima društva, kao primjerice u Šercarovom crtežu u kojem prepoznajemo pijanca, opatice i fratra. Najpoznatiji prikaz Plesa mrtvaca u Hrvatskoj je onaj Vinsenta iz Kastva u crkvi Sv. Marije u Beramu iz 1474. Ono što ga obilježava nije samo ikonografija i boja, nego i kompozicija, koja se morala prilagoditi arhitekturi crkve i koja se zbog toga izdužila po horizontali. Iako slobodan u izboru načina prikazivanja, uzdužnu je kompoziciju na svom crtežu upotrijebio i Šercar. Modernom je čovjeku uzdužno komponirana slika očito bliska: podsjeća ga na protok vremena i na medije, kao što su, film ili strip.
Asocijacija na suvremene medije u slučaju Hrvoja Šercara (1936 – 2014.) nije slučajna. Šercar je naime 1967., uz Tomislava Gotovca, proslavljenog hrvatskog filmskog umjetnika i Ivu Lukasa, bio jedan od izvođača happeninga “Happ naš” u Zagrebu. Ovaj osebujan umjetnik je bio samouk. Pred samim završetkom, napustio je studij prava u Zagrebu i posvetio se umjetnosti. U jednoj od najpoznatijih i najvećih izdavačkih kuća u Jugoslaviji (Leksikografski zavod Miroslav Krleža) bio je zaposlen kao ilustrator, pa je sklonost crtežu i fantastici, kao i zaziranju od boje, čini se, došla sama po sebi u Šercarovom umjetničkom radu.
Tekst: Klaudio Štefančić, viši kustos Nacionalnog muzeja moderne umjetnosti © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb
Foto: Goran Vranić © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb