Željko Jerman
Akt na groblju, 1974.
fotografija, kombinirana tehnika, 1405 x 1095 mm
MG-6466

Prije nego što je postao član „Grupe šestorice autora“ – skupine konceptualnih umjetnika koju su uz Jermana činili slikar Boris Demur, fotografi Sven Stilinović i Fedor Vučemilović, pjesnik Vlado Martek i filmski eksperimentator Mladen Stilinović - Jerman se okušao u brojnim oblicima fotografskog posla. Najprije je, nakon što je napustio gimnaziju, stekao dodatno obrazovanje na području amaterske fotografije. Zatim je otvorio fotografsku radnju Blow Up, ali se to vrlo brzo pokazalo financijski neodrživim. Potom se u periodu od 1972. do 1973. posvećuje erotskoj fotografiji, objavljujući fotografije ženskih aktova u erotskoj reviji „Eva i Adam“. Početkom 70-ih, također, sve češće izlaže, profilirajući svoj specifičan odnos prema fotografiji.
Jerman, naime, fokus stavlja na tehnička svojstva fotografije, na kemijske i radne postupke koji dovode do njezine pojave. Odbijajući kreirati fotografski prizor po pravilima tadašnje, kako autorske, tako i amaterske ili novinske fotografije, Jerman svjesno izrađuje „loše“, „ružne“ fotografije. Umjesto umješnog kadriranja, harmoničnih kompozicija, poetičnih motiva ili dramatičnih dokumenata stvarnosti, on 1973. razvijačem na površini fotografskog papira ispisuje „Krepaj fotografijo!“, da bi postupke negacije tradicionalne fotografije uskoro proširio grebanjem, deranjem i paljenjem.
Premda sama tema „Akt na groblju“ ne izlazi van okvira umjetničke fotografije – riječ je o alegoriji prolaznosti – Jerman je specifičnim tretmanom fotografskog papira i neuobičajenim razvijanjem negativa uspio jedan erotski prizor pretvoriti u fotografiju koja proširuje naše shvaćanje fotografije i obogaćuje naše iskustvo umjetnosti.

Tekst: Klaudio Štefančić, kustos © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb
Foto: Goran Vranić © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb