Arsen Roje
(1937. - 2007.)
Car Accident, 1966.
tuš, papir, tuš u boji
84 x 59.5 cm
MG-8428
Djelo Car Accident odražava Rojeovo zanimanje za vizualnu komunikaciju kroz šokantne kontraste i neočekivane kombinacije motiva, karakteristične za pop-art. Gornji dio slike prikazuje kaotičnu scenu automobilske nesreće u crno-bijeloj tehnici, s beživotnim tijelima i razbacanim ostacima olupine, dok se u donjem dijelu nalazi živo oslikana, hiperrealistična jabuka na praznoj pozadini. Ovaj naglašeni kontrast između brutalne stvarnosti i naizgled trivijalnog motiva pojačava ironiju i društvenu kritiku, propitujući percepciju konzumerizma, smrti i svakodnevnih simbola u popularnoj kulturi. Roje koristi hladnu, dokumentarističku estetiku kombiniranu sa suptilnim nadrealnim elementima, stvarajući snažnu vizualnu napetost koja kod promatrača izaziva nelagodu i potiče na razmišljanje.
Rojeov rad obilježen je ranim angažmanom u pop-artu, što ga svrstava među prve predstavnike ovog umjetničkog pravca u Hrvatskoj. Njegovi crteži i grafički radovi sadrže reference na američku popularnu kulturu, uključujući motive poput sportskih automobila, revolvera, ženskih usana i odvažne tipografije. Ipak, njegov uspjeh u filmskom dizajnu nije proizlazio samo iz izbora motiva, već i iz jedinstvenog načina njihova povezivanja, stvarajući neočekivane odnose među slikama. Njegovo najpoznatije djelo je nagrađeni plakat za film Roberta Altmana M.A.S.H. (1970.), u kojem je spojio tri naizgled nepovezana elementa—vojnu kacigu, gole ženske noge i ljudsku ruku—u nadrealnu, humanoidnu figuru. Osim filmskog dizajna, Roje je nastavio istraživati vizualnu komunikaciju, često eksperimentirajući s jezikom i značenjem.
Arsen Roje bio je vizualni umjetnik i grafički dizajner, poznat po svojim pionirskim doprinosima pop-artu i grafičkom dizajnu. Godine 1956. upisao je Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu, ali se ubrzo sukobio s akademskom rigidnošću i prevladavajućim umjetničkim konvencijama, koje je smatrao zastarjelima. Nezadovoljan umjetničkom scenom, 1966. godine seli se u Pariz, a kasnije u New York, gdje je stekao priznanje u filmskoj industriji.
Tekst: Lorena Šimić, kustosica Nacionalnog muzeja moderne umjetnosti © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb
Foto: Goran Vranić © Nacionalni muzej moderne umjetnosti, Zagreb